หลักสูตรเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ศึกษา ได้ดำเนินโครงการสำรวจและเก็บข้อมูลภาคสนามอดีตเมืองอาณานิคมตะวันตก ณ เกาะปีนัง ประเทศมาเลเซียขึ้น ระหว่างวันที่ 18-20 มกราคม พ.ศ. 2562 โดยมีนักศึกษาชั้นปีที่ 3 ของหลักสูตรเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ศึกษา คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น จำนวน 18 คน และอาจารย์ 7 ท่านเข้าร่วมโครงการ
รายงานโดย บุษปรัชญ์ สายทอง
และ วิชญาณี อินทะเสย์
โครงการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเสริมสร้างศักยภาพการสำรวจและเก็บข้อมูลภาคสนามของอาจารย์และนักศึกษาในหลักสูตร ในอดีตเมืองอาณานิคมตะวันตกในเกาะปีนัง ประเทศมาเลเซีย เพื่อให้นักศึกษาเกิดประสบการณ์ตรงในการสำรวจพื้นที่ต่างๆ ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ นอกเหนือจากการเรียนในห้องเรียน ตลอดจนเรียนรู้วิถีชีวิตของผู้คนปัจจุบันกับการอยู่ร่วมกันบนพื้นฐานของวัฒนธรรมที่หลากหลายของชุมชนชาวปีนัง ประเทศมาเลเซีย
วันที่ 18 มกราคม 2562 ทางหลักสูตรฯ ได้พานักศึกษาเข้าศึกษาตามสถานที่สำคัญต่างๆ ได้แก่
วัด Kek Lok Si หรือ วัดเขาเต่า เป็นวัดที่สำคัญอีกแห่งหนึ่งในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ซึ่งกล่าวได้ว่า เป็นวัดพุทธที่ใหญ่ที่สุดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และเป็นหนึ่งในวัดที่ขึ้นชื่อในปีนัง โดยวัด Kek Lok Si นั้นมีองค์เจ้าแม่กวนอิมขนาดใหญ่ ที่ผู้คนนิยมไปกราบไหว้กัน ประดิษฐานอยู่บนเนินสูงสุดของวัด โดยมีระยะทางสูงจากพื้นดินประมาณเกือบ 2 กิโลเมตร
จากนั้นพวกเราเดินทางไปยังจุดชมวิวเกาะปีนังที่สวยงาม นั่นคือ Penang Hill ซึ่งเป็นยอดเขาที่สูงที่สุดในปีนัง เป็นจุดชมวิวยอดฮิตที่ต้องมาเยือน ซึ่งต้องเดินทางขึ้นเขาที่สูงชันด้วยรถรางไฟฟ้า บนยอดเขาสามารถมองเห็นตัวเมืองจอร์จทาวน์ เมืองหลวงและเป็นเมืองมรดกโลกของรัฐปีนัง ที่ถึงแม้จะดูแออัดแต่ก็มีการวางผังเมืองเป็นอย่างดี หลังจากการสำรวจ Penang Hill เสร็จสิ้น คณะได้ไปรับประทานอาหารที่ภัตตาคาร De Happy หลังจากรับประทานอาหารค่ำเสร็จเรียบร้อยแล้วก็เข้าพักที่ Hotel Sentral Penang
วันที่ 19 มกราคม 2562
คณะนักศึกษาและอาจารย์ได้เดินทางไปยัง Universiti Sains Malaysia (USM) เพื่อศึกษาดูงาน โดยมี Dr. Abdul Rais Abdul Latiff ประธานหลักสูตรปริญญาตรี School of Social Sciences และ Dr. Paramjit ประธานหลักสูตรบัณฑิตศึกษา แห่งคณะสังคมศาสตร์ กล่าวต้อนรับ และเลี้ยงอาหารเช้าให้กับคณะ จากนั้นจึงแนะนำตัวเพื่อทำความรู้จักซึ่งกันและกัน ก่อนที่จะแนะนำเกี่ยวกับมหาวิทยาลัยและหลักสูตรต่างๆ และการเรียนการสอนของคณะสังคมศาสตร์ ซึ่งเน้นการให้นักศึกษาได้ทำกิจกรรมจำนวนมาก โดยเฉพาะการลงพื้นที่และเรียนรู้เกี่ยวกับชุมชน พร้อมทั้งพูดถึงประเด็นที่น่าสนใจ อื่นๆ เช่น เรื่อง HIV ในมาเลเซีย อาจารย์และนักศึกษาจากหลักสูตรเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ศึกษา ได้ให้ความสนใจร่วมพูดคุยสอบถาม หลังจากจบการพูดคุยและแลกเปลี่ยนแล้ว ได้บันทึกภาพร่วมกัน จากนั้นจึงไปเยี่ยมชมพิพิธภัณฑ์ต่อไป
อาจารย์ทั้งสองท่านของคณะสังคมศาสตร์ได้นำคณะทัศนศึกษาไปเยี่ยมชมที่ พิพิธภัณฑ์ของคณะสังคมศาสตร์ Muzium & Galeri Tuanku Fauzizh, Universiti Sains Malaysia ซึ่งมีความน่าสนใจตรงที่เป็นพิพิธภัณฑ์ที่เก็บรวบรวมวัตถุสำคัญและมีคุณค่าตั้งแต่อดีตจนถึงงานศิลปะร่วมสมัยในปัจจุบัน โดยมีนักศึกษาเป็นคนจัดการพิพิธภัณฑ์เอง เป็นพิพิธภัณฑ์แห่งการเรียนรู้แห่งแรกในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ผู้ที่มาเข้าชมมีทั้งนักศึกษา และบุคคลทั่วไป โดยผลงานในพิพิธภัณฑ์นั้นเป็นผลงานที่นักศึกษาสร้างขึ้น จึงมีความหลากหลายศาสตร์ความรู้ และจัดแสดงตามลำดับพัฒนาการความรู้จากยุคก่อนประวัติศาสตร์จนถึงยุคอวกาศ
หลังจากรับประทานอาหารกลางวันแล้ว คณะของเราเดินทางไปเยี่ยมชม คฤหาสน์สีฟ้า (Blue Mansion) หรือ เฉิงฟัสซี ซึ่งเป็นคฤหาสน์เก่าแก่ของเฉิงฟัสซี คหบดีชาวจีนฮกเกี้ยน โดยตัวคฤหาสน์มีความโดดเด่นด้วยการทาสีฟ้าที่ด้านนอก ภายในตกแต่งแบบจีนผสมผสานกับยุโรปอย่างกลมกลืน ทั้งนี้คฤหาสน์หลังนี้ยังได้รับรางวัล UNESCO’s Most Excellent Project Asia Pacific Heritage Awards ในปี 2000 อีกด้วย
หลังจากนั้นทางคณะได้เดินทางไปยัง ป้อมปราการคอร์นเวลลิส (Fort Cornwallis) ถือเป็นสัญลักษณ์ของเมืองที่ดึงดูดนักท่องเที่ยวหรือผู้สนใจประวัติศาสตร์เข้ามาเยี่ยมชมในย่านจอร์จทาวน์ เนื่องจากป้อมปราการนี้ตั้งชื่อตาม ชาร์ล คอร์นเวลลิส ผู้สำเร็จราชการของอังกฤษประจำเมืองเบงกอลในช่วงปลายทศวรรษที่ 1700 มีคลังเก็บอาวุธ และปืนใหญ่โบราณประจำตามจุดต่างๆ โดยรอบป้อม
สถานที่ต่อไปคือ บ้านสกุลคู (Khoo Kongsi) เป็นบ้านเก่าแก่ที่สร้างขึ้นตั้งแต่ ค.ศ. 1890 เป็นบ้านประจำของชาวจีนฮกเกี้ยนตระกูลคู ซึ่งเป็นตระกูลที่ร่ำรวย มีกิจการต่างๆ มากมายจนถึงปัจจุบัน และก่อตั้งสมาคมสกุลคูขึ้นเพื่อช่วยเหลือผู้ยากไร้ ให้ทุนการศึกษาแก่เด็กยากจน และช่วยเหลือสังคมในด้านต่างๆ โดยเฉพาะพื้นที่ศาลเจ้า เปิดให้ผู้คนได้เข้ามาชม มีป้ายชื่อบรรพบุรุษ ป้ายเชิดชูเกียรติ พิพิธภัณฑ์จัดแสดงความเป็นมาของตระกูล รวมทั้งเครื่องมือเครื่องใช้ในครัวเรือน เป็นต้น
จากนั้นไปเยี่ยมชม ชุมชนชาวประมง Chew Jetty แหล่งชุมชนประมงที่เก่าแก่ของปีนัง เพื่อศึกษาวิถีชีวิตของชาวประมงบนเกาะปีนัง ลักษณะอาคารบ้านเรือนที่สร้างริมทะเล ปัจจุบันเป็นสถานที่ท่องเที่ยวยอดนิยมแห่งหนึ่ง มีจุดถ่ายภาพที่สวยงามริมทะเล
ต่อด้วยไฮไลท์ของปีนังคือ สตรีทอาร์ต (Street Art) ถนนสายศิลปะ เป็นถนนคนเดินที่ขายสินค้าที่ระลึกมากมายตลอดเส้นทาง การแสดงงานศิลปะต่างๆ และยังใช้ผนังบ้านเรือนริมทางวาดภาพศิลปะขนาดใหญ่ ที่นักท่องเที่ยวสามารถถ่ายภาพได้เป็นระยะๆ ซึ่งเป็นผลงานของศิลปินหลากหลายคนที่ร่วมกันรังสรรค์ผลงานบนผนัง
จบกำหนดการทัวร์ในวันที่ 19 มกราคม 2562 ด้วยการรับประทานอาหารค่ำที่ร้าน YI XIANG BAK KU TEH
ขอบคุณคณะกรรมการบริหารหลักสูตรฯ ที่จัดโครงการทัศนศึกษาเพื่อส่งเสริมการเรียนรู้ประวัติศาสตร์และการพัฒนาประเทศในภูมิภาคเอเซียตะวันออกเฉียงใต้ เพราะทำให้นักศึกษาและคณาจารย์ได้เปิดโลกทัศน์จากพื้นที่จริงอย่างกว้างขวางและลุ่มลึก ในพื้นที่ความรู้หลากรูปแบบทั้งพื้นที่ทางเศรษฐกิจ สังคมวัฒนธรรม การติดต่อสื่อสารและการจัดการแหล่งเรียนรู้อย่างเป็นระบบในพิพิธภัณฑ์ของมหาวิทยาลัย รวมไปถึงการได้เห็นแนวทางการนำทุนทางประวัติศาสตร์สังคมวัฒนธรรมอันหลากหลายของปีนังขึ้นมาใช้ประโยชน์ในบริบทการท่องเที่ยวและการสื่อสารในยุคโลกไร้พรมแดนอย่างชาญฉลาด หวังว่าจะมีโอกาสร่วมเดินทางเพื่อเรียนรู้วิถีสังคมวัฒนธรรมที่ขยายกว้างและไกลออกไปอีกนะคะ